پست مدرنیسم ۲   2013-10-05 21:40:09

حوزه های کاربرد اصطلاح پست مدرنیسم

1- موسیقی (استاك هازن، هالى وى، لورى آندرسن و ترديسى)

2 - هنر (ماخ، راوشن برگ و باسيلنز)

3 - رمان (بارث، بالارد و داكترو)

4 - فيلم [فيلمهاى (The wdding) ,(wenther by) و [(Body Heat)

5 - عكاسى (شرمان، لوين، پرنيس)

6 - معمارى (خبگز، بولين)

7 - ادبيات (اسپانوس، حسن، فيلور)

8 - فلسفه (ليوتار، دريدا، بادريلارد و ريچارد رورتى)

9 - انسان شناسى (كليفورد، ماركوزه و تايلر)

10 - جامعه شناسى (دنزين)

11- جغرافى (soja)

تفاوت های مدرنیسم و پست مدرنیسم

آن چه مدرنیسم و پست مدرنیسم را از هم جدا می سازد اصولی است که هریک از مدرنیسم وپست مدرنیسم برآن ها استوار می باشند لیکن در کل این سه تز ذیل می باشد:

1ـ تز دگرگوني فرهنگي: مدرنیسم براین باور است که فرهنگ ها از هم دیگر متمایزند وهرجامعه فرهنگ خاص خود را دارد اما پست مدرنیسم مخالف این باور است وخود را فرایند ضد تمایز فرهنگی می خواند .

2ـ تز نوع فرهنگي: مدرنیسم نوع فرهنگی را محصول فرماسيون فرهنگي گفتمانی می داند در حالی که پست مدرنیسم يك فرماسيون فرهنگي تصويري و نشانه اي است.
3-تز قشر بندي اجتماعي : مدرنیسم معتقد است که طبقات اجتماعی در حال زوال وظهور می باشند. طبقاتی که در گذشته بودند، در حال زوال قرار دارند وطبقات جدیدی جای آن ها را می گیرنداماپست مدرنیست هااین عقیده را مردود می شمارند و قایل به غیر تکاملی بودن جامعه اند.

پیشینۀ پست مدرنیسم

پست مدرنیسم عنوان مکتبی است که در اواخر دهۀ 1970 م مطرح گردید. بعضی از نویسندگان زمان پیدایش آن را دهۀ آخرقرن 19 و دهۀ آغازین قرن بیستم دانسته اند. این اصطلاح ابتدا درسال 1917 م به وسیلۀ "توس رودلف پانویتس" فیلسوف آلمانی برای توصیف "هیچگرایی" به کار گرفته شد سپس در سال 1934 م در آثار منقد ادبی اسپانیایی "فدریکو اونیس" در اشاره به واکنش علیه مدرنیسم ادبی استعمال گردید. درسال 1939 م به وسیلۀ" برنارد ادینگزل" برای به رسمیت شناختن شکل مدرنیسم دنیوی و بازگشت به مذهب، وتوسط "آرنولد توین" برای ظهور جامعۀ توده یی به کار رفت. اما کاربرد این اصطلاح در فلسفه به دهه 80 برمی گردد. در سال 1975 م "چارلزجنکز" این اصطلاح را برای معماری به کاربرد که توسط "دنیل بل" در سال 1976 م مورد نقد قرار گرفت.

به هر ترتیب این اصطلاح در دهۀ اخیر 1960 تا 1970 به اوج شهرت رسید و کاربرد عام پیدا کرد و امروزه به عنوان یک مکتب فکری در همه حوزه های معرفتی ازقبیل موسیقی، هنر، رمان فيلم ،عكاسى معمارى ، ادبيات ، فلسفه ، انسان شناسى ، جامعه شناسى وجغرافى کاربرد دارد.

پست مدرنیسم ابتدا در حوزۀ هنر خصوصاً معماری شکل گرفت سپس به حوزه های دیگر از قبیل نقد ادبی، فیلم ، سینما، نقاشی ، سیاست، زبان، جامعه شناسی و...کشیده شد.

زمینه های شکل گیری پست مدرنیسم

بعد از رنسانس‌ چندموج فکری به وجود آمد:

موج‌ اول‌: این موج در قرن‌ هیجدهم‌ و با اختراع‌ ماشین‌ بخار توسط‌ "جیمز وات‌" و انقلاب‌ صنعتی‌ در انگلستان‌ آغاز شد و اندک اندک تأثیرات خود را برجای گذاشت .اومانیسم‌، لیبرالیسم‌ اولیه‌ و رهایی‌ از سنت‌ در همین زمان شکل گرفت.
موج‌ دوم‌: بعد از شکل گیری لیبرالیسم‌ اولیه‌ ناهنجاری‌ها و بحران‌های‌ اجتماعی‌ زیادی به وجود آمد واین امر سبب شد تا جامعه به دو قطب غنی وفقیر تقسیم گردد. برای نجات جامعه از این بحران، لیبرالیسم‌ توسعه یافته به لیبرالیسم‌ محدود و سازمان‌ یافته‌ تغییر موضع داد.ازآزادی‌ فردی‌ تا حدودی کاسته‌ شد و اقتدار دولت افزایش یافت.
موج‌ سوم‌: عکس العمل دو موج مذکور منتج به پدیدار شدن موج جدیدی به نام پست مدرنیسم گردید‌ . در این دوره برخلاف دورۀ قبل – که تجدد، دولت‌گرایی‌، ناسیونالیزم‌، هویت‌ ملی‌ و طبقاتی‌، لیبرالیسم محدود‌، قطعیت‌ در اندیشه‌ و اقتدار دولت‌ از ویژگی های آن به شمار می رفت-محدودیت ها و قطعیت ها از هم می شکند و پایه های اقتصادی وسیاسی ان از بین می رود. پراکندگی درهمه حوزهای روابط‌ اقتصادی‌ و اجتماعی‌، اقتدار دولت‌ و سیاست‌های‌ اقتصادی‌ و معرفت‌شناسی‌ و علم‌، گرایش‌ اساسی‌ به‌ سود تفرد، تنوع‌ وکثرت‌، رواج می یابد.

عوامل پیدایش پست مدرنیسم

"جمسون" عامل عمدۀ پیدایش مدرنیسم را در دو چیز می داند:

1 - از بين رفتن عمق و ضعفهاى نگرشى نسبت به تاريخ

2 - خمود عاطفى كه در عصر پست مدرن اتفاق افتاد.

ویژگی های پست مدرنیسم

دربارۀ ویژگی های پست مدرنیسم اتفاق نظری وجود ندارد. برخی ویژگی های زیر را برای پست مدرن برشمرده اند:

1- نفی دولت :پست مدرنیسم دولت را به عنوان نمادی از هویت ملی قبول ندارد.

2- نسبیت اخلاق: این مکتب برنسبی بودن اخلاق تأکید می ورزد.

3- مخالفت بارشد اقتصاد: رشد اقتصاد را باعث ویرانی محیط زیست می داند وبا آن- در صورتی که موجبات ویرانی محیط زیست را بار آورد -مخالف است.

4- مخالفت با فرهنگ های مسلط: پست مدرنیسم حل شدن خرده فرهنگ ها را در فرهنگ مسلط قابل قبول نمی داند.

5- رد نژاد پرستی

6- مخالفت با نظارت بروکراتیک برتولید

7- ردعقلگرایی وروشنگری

8- اعتقاد به پایان یافتن مبارزه طبقه کارگر علیه سرمایه داری

9- اعتقاد به گوناگونی سرنوشت: به جای همسانی در سرشت وسرنوشت بشر به تفاوت وگوناگونی تکیه می ورزد.

10- ضدیت با اندیشه های روشنگری: از قبیل ساخت گرایی، عقل گرایی، روایت های بزرگ از تاریخ وتصویر های بزرگ از زندگی اجتماعی

11- متغیر بودن هدف های سیاسی

12- ضدیت باهرگونه پارادایم معرفتی

13- ترکیب عامدانه سبک ها و قراردادها و سنت های پیشین (3)

14- دفاع از پراکندگی وفقدان انسجام

15- عدم تفسیر قاطع از جهان : به باور پست مدرن ها هیچ باورقطعی از جهان نمی توان به دست داد وهیچ مرزمشخصی برای تفسیر جهان وجود ندارد.

بعضی از نویسندگان خصوصیات پست مدرنیسم را این گونه ذکر کرده اند:

1 - در روانشناسى منكر فاعل عاقل و منطقى

2 - نفى دولت به عنوان سمبل هويت ملى

3 - نفى ساختارهاى حزب و اعمال سياسى آنها؛ به عنوان كانالهاى يگانگى و تصورات جمعى

4 - ترفيع و ترويج نسبى بودن اخلاقيات

5 - مخالفت با قدرت يا بى اساسى دولت متمركز

6 - مخالفت با رشد اقتصادى به بهاى ويرانى محيط زيست

7 - مخالفت با حل شدن خرده فرهنگها در فرهنگى مسلط

8 - مخالفت با نژاد پرستى

9 - مخالفت با نظارت بوروكراتيك بر توليد

10 - زير سؤال بردن همه برداشتهاى اساسى مورد قبول اجتماع؛

11 - شك نسبت به عقل انسان و رد عقلگرايى و طغيان همه جانبه عليه روشنگرى

12 - مخالف برنامه ريزى سنجيده و متمركز با تكيه بر متخصصان

13 - به رسميت شناختن نسبيت گرايى (relativism)

14 - اعتقاد به پايان يافتن مبارزه طبقه كارگر و مستحيل شدن آن در دل نظام سرمايه دارى

15 - اعلام ورود به يك دوره جديد فراتاريخى(4)

حسین بشریه در مقاله خود در مجله نقد و نظر( ش 10 - 11، ص 359 )راجع به ویژگی های پست مدرنیسم چنین می نویسد:

" مواضع‌ اصلی‌ تفکر و جهان‌ بینی‌ پسامدرنیسم‌ عبارت‌ است‌ از: نفی‌ مواضع‌ استعلایی‌ در اندیشة‌، نفی‌ نظریة‌ بازتاب‌ در معرفت‌شناسی‌، نفی‌ تمایزهای‌ به‌ ظاهر بنیادی‌ در اندیشة‌ انسان‌، نفی‌ او صاف‌ ذاتی‌ انسان‌ به‌ شیوۀ عقل‌ گرایی‌ دکارتی‌، نفی‌ هرگونه‌ قطعیت‌ و به‌ طور کلی‌ انکار امکان‌ دستیابی‌ به‌ هرگونه‌ حقیقت‌، منکر امکان‌ نمایش‌ واقعیت‌، منکر قطعیت‌های‌ اخلاقی‌، تکثر گرایی‌ و عدم‌ امکان‌ دستیابی‌ به‌ تصویری‌ از جهان‌ واقع‌ با معیارهای‌ معتبر."(5)
همچنان وی به نقل از "مایکل‌ پل‌ گالاگهر"، عضو شورای‌ پاپ‌ در امور فرهنگی،‌ خصایص پسامدرنیسم را چنین بیان می کند:

"1ـ بی‌ اعتمادی‌ عمیق‌ نسبت‌ به‌ عظمت‌ و حرمت‌ نفس‌ انسان‌؛
2ـ نشستن‌ گرایش‌ غیر عقلانی‌ نوین‌ به‌ جای‌ عقل‌ گرایی‌ مفرط‌ تجدد که‌ در آن‌ انسان‌ اندیشه‌ ورز تبدیل‌ به‌ انسان‌ احساس‌ محور می‌شود.
3ـ رها کردن‌ مفهوم‌ آزادی‌ تجدد در بینش‌ اجتماعی‌ و سیاسی‌ و جایگزین‌ کردن‌ آن‌ با آزادی‌ خودستایانة‌ (ناشی‌ از) روابط‌ گسیخته.
4ـ به‌ همین‌ شیوه‌،، از دست‌ رفتن‌ هرگونه‌ اهتمامی‌ به‌ ساختن‌ آیندة‌ تاریخ‌ و نشستن‌ جهانی‌ (آکنده‌) از تصاویر پریشان‌ و ارتباطات‌ آنی‌ و لحظه‌ای‌ به‌ جای‌ آن‌.
5ـ این‌ که‌ اگر تجدد منبع‌ اشکال‌ چندگانه‌ الحاد بود، صبغة‌ غالب‌ پسا تجدد آمیزه‌ای‌ است‌ متناقض‌ نما از بی‌ تفاوتی‌ دینی‌ و تجربة‌ شبه‌ دینی‌."(6)

دکتر حاتم قادری ویژگی های پست مدرنیسم را از قول جنکز این گونه برمی شمارد:

"سبک ناآگاهانه/ ابهام سبک، واقع گرایانه/مردم پسند وکثرت گرا، منتاسب بدون انسجام/ شکل نشانه ای، سرمایه داری متأخر/ سنت هاوگزینش، هنرمند سرکوب شده/ هنرمند-مشتری، حرفه ای، نخبه گرا/ نخبه گرا ومشارکتی، کلیت گرا/ اندک اندک و سرانجام معمار مهیا کنندۀ خدمات در تقابل با معمار به عنوان نماینده وعضو فعال."(7)

همچنان وی از قول کنت تامپسون مهم ترین ویژگی های پست مدرنیسم را این چنین جمع بندی می کند:

1-تأکید برسبک های افرادی(در معماری)

2-مخالفت با وحدت وهمگرایی و تأکید بر انشعاب، چندگانگی وعدم تداوم

3-نقد فراروایت ها، فرازبان ها، فراتیوری ها

4- رد امپریالیسم روشنگرانه واولویت های سیاسی با قرائت های خاص لیبرالیستی یا مارکسیستی، تأکید بر چندگانگی، ادارۀ محلی ومحور قراردادن اقلیت ها همچون سیاهان، زنان وگروهای مذهبی

5- ساخت شکنی زبان (8)


ادامه دارد



منابع

1)سایت علمی دانشجویان ایران

2)سایت آفتاب aftab.ir - مقاله پست مدرنیسم چیست نوشتۀ

3)سایت علمی دانشجویان ایران

4)باشگاه اندیشه

5) نقد و نظر، ش 10 - 11، ص 359 به نقل از سایت دانشجویان ایران

6) همان، شمارة 17 - 18، ص 127

7)قادری دکتر حاتم، اندیشه های سیاسی در قرن بیست، چاپ هشتم،انتشارات سمت، تهران، بهار 1386 ص 155

8)همان، ص 159

9) سایت وطندار - ريچارد آپيگنانزي ص 158ـ166

10) سایت searches

11) فولادی دکتر کمال تاریخ اندیشه سیاسی غرب قرن بیستم،چاپ سوم، نشر مرکز، تهران 1386 ، ص 185

12) قادری دکتر حاتم، اندیشه های سیاسی...، ص 167

	نام
	پیام
	Write all letters which are not black! حروفی که سیاه نوشته نشده در پنجره وارد کنید.

روز نوشتها

یادها

شعرها

از دیگران

من و جنهایم

داستانها

انتخابات